Türkiye’de Hidrojen Üretim Tesisleri İçin Ekonomik ve Teknik Fizibilite Çalışmaları

Türkiye’de İlk Adımlar ve Kritik Noktalar

Hazırlayan: Doğukan ÜNAL, GM IPEC
ipec.com.tr

Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyelini yeşil hidrojen üretim tesisleriyle desteklemek, enerji sektöründe sürdürülebilirlik hedefleri açısından büyük bir fırsat sunuyor. Türkiye’de hidrojen üretim tesisleri için yapılacak ekonomik ve teknik fizibilite çalışmaları, projelerin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi için kritik bir öneme sahiptir. Bu makalede, hidrojen üretim projelerinin Türkiye’deki mevcut örnekleri üzerinden ekonomik ve teknik fizibilite aşamalarını ve değerlendirme noktalarını inceleyeceğiz.

Türkiye’deki Mevcut Hidrojen Projeleri: Örnekler ve Fizibilite Aşamaları

Türkiye’de hidrojen teknolojilerine yönelik bazı projeler, yeşil hidrojen üretimi için ilk adımları oluşturmaktadır. Bu projeler, farklı ölçeklerde ve amaçlarla geliştirilmiş olup, her biri belirli fizibilite aşamalarından geçmektedir. Öne çıkan bazı projeler şu şekildedir:

• Güney Marmara Hidrojen Kıyısı (HYSouthMarmara) Projesi: Türkiye’nin ilk hidrojen vadisi olarak adlandırılan bu proje, Güney Marmara Bölgesi’nde yeşil hidrojen üretimi ve kullanımı için önemli bir örnektir. Bu proje, özellikle ekonomik ve teknik fizibilite açısından diğer projelere kıyasla daha kapsamlı bir değerlendirme gerektirmektedir. İlk fizibilite aşamalarında, enerji maliyetleri, potansiyel yatırım getirisi ve yer seçimi kriterlerinin derinlemesine incelenmesi önem taşır.
• Enerjisa Üretim Bandırma Enerji Üssü Yeşil Hidrojen Üretimi: Enerjisa Üretim’in Bandırma’daki tesisi, yeşil hidrojenin pilot üretimine yönelik ilk projelerden biridir. Pilot üretim olarak konumlandığı için, bu projenin fizibilite süreci daha çok deneysel sonuçlara dayanır ve Türkiye’deki yeşil hidrojen pazarının uygulanabilirliğine dair önemli veriler sağlar.
• Eti Maden Sodyum Bor Hidrür Tesisi: Balıkesir’de yer alan bu tesis, bor mineralinin hidrojen depolamada kullanılmasını sağlayarak enerji sektörüne katkı sunmayı amaçlıyor. Bu proje, teknik fizibilite açısından önemli bir örnektir çünkü yenilikçi bir teknolojik uygulama içerir. Teknik fizibilite aşamalarında, borun hidrojen depolama yetenekleri, güvenlik gereksinimleri ve enerji verimliliği değerlendirilir.
• Kale Seramik ve Şişecam Yeşil Hidrojen Kullanımı: Kale Seramik ve Şişecam, endüstriyel üretim süreçlerinde yeşil hidrojen kullanarak karbon emisyonlarını düşürmeyi hedeflemektedir. HYSouthMarmara Projesi’ne katılan bu firmalar, işletme maliyetleri ve karbon emisyonu azaltımı gibi ekonomik fizibilite faktörlerini göz önünde bulundurur.
• Hidrojen Peroksit A.Ş. Üretim Tesisleri: Kimya sektöründe hidrojen peroksit üretiminde yeşil hidrojen kullanımını hedefleyen bu girişim, sürdürülebilir üretim süreçlerine yönelik olarak konumlandırılmıştır. Bu proje, operasyonel fizibilite kapsamında enerji tüketimi ve maliyet optimizasyonuna odaklanır.

Fizibilite Etütlerinin Maliyeti ve Maliyet Azaltma Yöntemleri

Hidrojen üretim tesisleri için fizibilite etütleri, projenin kapsamı, büyüklüğü, kullanılan teknoloji, yer seçimi ve çevresel faktörler gibi çok sayıda etken nedeniyle maliyet açısından farklılık gösterir. Uluslararası enerji projelerinde yaygın bir uygulama olarak, fizibilite etütleri toplam proje yatırım bütçesinin genellikle min %3’ünü kapsayacak şekilde planlanmaktadır. Bu oran, hidrojen üretim tesislerinde de geçerli olup, örneğin 10 milyon TL’lik bir yatırım için fizibilite etüdü maliyetinin min 300.000 TL arasında olacagını göstermektedir.

Dünya Enerji Konseyi’nin “Yeşil Hidrojen Maliyet Azaltma Raporu”na göre, elektrolizör tesis maliyetlerinin kısa vadede %40, uzun vadede %80 oranında düşürülmesi hedeflenmektedir. Bu düşüş, özellikle teknolojik gelişmeler ve ölçek ekonomisi sayesinde sağlanabilir. Maliyetlerin düşmesi, fizibilite çalışmaları gibi proje öncesi analizlerin de daha ekonomik hale gelmesini destekleyerek, yatırımcıların yeşil hidrojen projelerine daha uygun maliyetlerle başlamasına imkan sunar.

Entegre Proje Yönetiminde IPEC’in Rolü

Bir hidrojen üretim tesisinin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi, konsept tasarımdan devreye alma sürecine kadar çeşitli mühendislik aşamalarını içerir. IPEC olarak, proje yönetiminin her aşamasında sunduğumuz mühendislik ve danışmanlık hizmetleri ile yatırımcıların yanında yer alıyoruz. Aşağıdaki sıralı mühendislik süreci, projelerin başarılı ve verimli bir şekilde uygulanmasına yardımcı olur:

1. Konsept Tasarım: Projenin ilk aşamasında, hidrojen teknolojilerinde uzman bir danışmanlık firması olarak IPEC, proje gereksinimlerini analiz ederek en uygun konsept tasarımı oluşturur. Bu aşama, enerji kaynaklarının seçimi, üretim teknolojisinin belirlenmesi ve tesis yerinin değerlendirilmesi gibi önemli adımları içerir. İyi bir konsept tasarım, projenin diğer tüm aşamalarına temel oluşturur ve uzun vadeli başarıyı garanti altına alır.
2. Fizibilite Çalışmaları: IPEC, teknik ve ekonomik fizibilite analizleri yaparak projenin uygulanabilirliğini değerlendirir. Bu analizler, yatırım maliyetlerini, operasyonel giderleri ve yatırımın geri dönüş süresini inceler. Örneğin, HYSouthMarmara Projesi gibi kapsamlı projelerde, enerji maliyetleri ve potansiyel yatırım getirisi gibi unsurlar fizibilite çalışmalarında ele alınır. IPEC’in deneyimi, yatırımcılara maliyet etkin çözümler ve uzun vadeli getiri sağlayacak stratejiler sunar.
3. Temel ve Detay Mühendislik: IPEC, proje kapsamına uygun mühendislik çözümlerini geliştirir. Hidrojen üretim sürecinin tüm teknik gereksinimleri bu aşamada tanımlanır ve tesisin altyapısı oluşturulur. Özellikle Bandırma Enerji Üssü gibi pilot projelerde, detaylı mühendislik çalışmaları işletme maliyetlerini optimize etmek açısından önemlidir.
4. Proses Simülasyonları ve Veri Analitiği: Projenin verimliliğini ve maliyet etkinliğini artırmak için IPEC, proses simülasyonları ve veri analitiği hizmetleri sunar. Bu aşama, tesisin çeşitli koşullarda nasıl performans göstereceğini analiz eder ve gerekli iyileştirmeleri sağlar. Verimliliği artıran bu adımlar, Türkiye’deki hidrojen projelerinin sürdürülebilirliğini destekler.
5. Satın Alım, Yapım ve Devreye Alma: Projenin son aşamasında, IPEC’in satın alım ve proje yönetimi hizmetleri devreye girer. Tedarik sürecinden saha uygulamalarına kadar tüm adımlar profesyonel bir ekip tarafından yönetilir. Bu aşamada, en kaliteli ve dayanıklı ekipmanların seçilmesi, projenin uzun vadeli başarıya ulaşması için kritik önemdedir.

IPEC ile Çalışmanın Avantajları

IPEC, hidrojen teknolojilerinde bilgi ve deneyime sahip bir danışmanlık firması olarak Türkiye’deki hidrojen projelerine aşağıdaki avantajları sunar:

• Uzman Mühendislik Ekibi: IPEC, projelerin her aşamasında uzman mühendislik ekibiyle çözüm odaklı yaklaşımlar sunar.
• Yenilikçi ve Maliyet Etkin Çözümler: Proses simülasyonları, veri analitiği ve diğer mühendislik çözümleri ile maliyetleri düşürür ve yatırımın geri dönüş süresini kısaltır.
• Sürdürülebilirlik ve Karbon Azaltımı: IPEC’in yeşil enerjiye yönelik danışmanlık hizmetleri, hidrojen projelerinin karbon emisyonlarını azaltmaya katkı sağlar.

Sonuç

Türkiye’de hidrojen üretim tesisleri için yapılan ekonomik ve teknik fizibilite çalışmaları, projelerin sürdürülebilirliği ve başarılı bir proje yönetimi için kritik önem taşır. IPEC olarak, konsept tasarımdan devreye almaya kadar her aşamada sunduğumuz entegre mühendislik ve danışmanlık çözümleri ile yatırımcıların yanında yer alıyor, projelerin uzun vadeli başarısını destekliyoruz. Enerji maliyetlerini optimize etmek, karbon ayak izini azaltmak ve yenilikçi teknolojileri entegre etmek isteyen şirketler için IPEC’in sağladığı uzmanlık, hidrojen projelerinin güvenle hayata geçirilmesini sağlar.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Fizibilite uzerine yaptıgı çalışmasında, fizibilite etütlerinin teknik, ekonomik, hukuki ve finansal analizleri kapsadığı ve bu analizlerin yatırımlar üzerindeki belirsizlikleri gidermeye yardımcı olduğu belirtilmektedir. Bu çalışma, hidrojen üretim projelerinde fizibilite etütlerinin kapsamlı bir değerlendirme sunarak, yatırımcıların bilinçli kararlar almasına katkı sağladığını vurgulamaktadır.

Bu süreçte IPEC, Türkiye’nin hidrojen ekonomisine entegrasyonunu destekleyerek enerji sektöründe önemli bir dönüşümü mümkün kılmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Türkiye’de hidrojen üretim tesisleri nasıl kurulur?
   • Türkiye’de bir hidrojen üretim tesisi kurmak, detaylı bir planlama ve mühendislik süreci gerektirir. IPEC, yatırımcıların başlangıç aşamasından devreye almaya kadar tüm adımlarda destek sunar. İlk adımda konsept tasarım yapılır ve projenin hedefleri belirlenir. Ardından, fizibilite çalışmaları, temel mühendislik ve detaylı mühendislik süreçleri takip edilir. Tüm aşamalarda, teknik gereksinimler, güvenlik standartları ve yasal düzenlemelere uyum sağlanır.
2. Yeşil hidrojen üretimi için fizibilite çalışmaları nasıl yapılır?
   • Yeşil hidrojen projeleri için fizibilite çalışmaları, ekonomik ve teknik analizleri içerir. IPEC, yatırım maliyetlerini, operasyonel giderleri, enerji maliyetlerini ve yatırımın geri dönüş süresini değerlendirerek yatırımcılara net veriler sunar. Bu çalışmalar, projenin uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak için kritik önem taşır. IPEC’in deneyimi, bu süreçte yatırımcılara maliyet etkin ve verimli çözümler sunmaktadır.
3. Hidrojen üretim tesislerinin yatırım maliyetleri nelerdir?
   • Türkiye’de bir hidrojen üretim tesisi kurmanın maliyetleri, kullanılan teknolojiye, üretim kapasitesine ve yer seçimine göre değişir. IPEC, projeye özel maliyet analizi yaparak yatırımcılara detaylı bir maliyet değerlendirmesi sunar. Genel olarak, elektrolizörlerin maliyeti, enerji altyapısı, su arıtma sistemleri ve güvenlik ekipmanları gibi unsurlar büyük yatırımlar gerektirir. IPEC, proje bütçesini optimize etmek için tedarik zincirindeki en uygun çözümleri sağlar.
4. Hidrojen projeleri için teknik fizibilite çalışmaları nelerdir?
   • Teknik fizibilite çalışmaları, projenin teknolojik altyapısının belirlenmesi ve operasyonel verimliliğinin sağlanması açısından kritik rol oynar. IPEC, hidrojen üretim projelerinde kullanılan farklı teknolojileri analiz ederek projenin ihtiyaçlarına en uygun teknolojiyi belirler. Teknik fizibilite kapsamında, üretim teknolojisi (PEM, alkalin vb.), enerji kaynağı, ekipman seçimi, güvenlik önlemleri ve operasyonel optimizasyon konularına odaklanılır.
5. Hidrojen üretimi için hangi teknolojiler kullanılabilir?
   • Hidrojen üretimi için kullanılan başlıca teknolojiler PEM (Proton Exchange Membrane), alkalin ve katı oksit elektrolizörleridir (SOEC). IPEC, projenin hedeflerine ve bütçesine göre en uygun teknolojiyi önerir. Örneğin, PEM elektrolizörler yüksek saflıkta hidrojen üretirken, alkalin elektrolizörler daha düşük maliyetlidir. IPEC’in uzmanları, teknoloji seçimi sürecinde yatırımcıları bilgilendirir ve en verimli çözümleri sunar.
6. Türkiye’de yeşil hidrojen projeleri hangi destek ve teşviklerden faydalanabilir?
   • Türkiye’de yeşil hidrojen projeleri, devlet tarafından çeşitli destek ve teşviklerle desteklenmektedir. Yenilenebilir enerji projeleri, enerji maliyetlerini düşüren teşviklerden, vergi indirimlerinden ve finansal desteklerden faydalanabilir. IPEC, bu teşvikleri proje bütçesine entegre ederek yatırımcıların maliyet avantajı elde etmesine yardımcı olur ve mevcut teşvik programlarına dair yatırımcıları bilgilendirir.
7. Hidrojen üretim tesisleri için enerji maliyetleri nasıl optimize edilir?
   • Hidrojen üretim tesislerinde enerji maliyetleri, projenin karlılığı açısından en kritik unsurlardan biridir. IPEC, enerji kaynaklarının verimliliğini artırmak ve yenilenebilir enerji entegrasyonunu sağlamak için projeye özel çözümler sunar. Yenilenebilir enerji (güneş ve rüzgar gibi) kullanımı ile enerji maliyetleri düşürülebilir. IPEC, proses simülasyonları ve veri analitiği ile enerji tüketimini optimize eder ve maliyetleri azaltır.
8. Yeşil hidrojen üretiminde çevresel etkiler ve karbon ayak izi nasıl azaltılır?
   • Yeşil hidrojen üretimi, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak yapıldığı için karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltır. IPEC, proje tasarımında sürdürülebilirliği ön planda tutarak karbon ayak izini minimize etmeyi hedefler. Proses simülasyonları ve verimlilik analizleri ile enerji tüketimini azaltan IPEC, çevresel etkiyi en aza indirir. Türkiye’nin karbon azaltım hedeflerine katkı sağlamak isteyen şirketler için bu süreç oldukça değerlidir.
9. Hidrojen projelerinde yatırımın geri dönüş süresi (ROI) nasıl hesaplanır?
   • Yatırımın geri dönüş süresi (ROI), hidrojen üretim projelerinde yatırımcıların en çok önem verdiği konulardan biridir. IPEC, yatırım maliyetlerini, operasyonel giderleri ve üretim kapasitesini dikkate alarak projenin geri dönüş süresini hesaplar. Ek olarak, enerji maliyetleri ve teşviklerin ROI üzerindeki etkilerini de analiz eder. Bu kapsamda, IPEC, yatırımcılara doğru bilgi sağlayarak kârlılık ve sürdürülebilirlik açısından rehberlik eder.
10. IPEC’in hidrojen projelerine katkıları nelerdir?

• IPEC, hidrojen projelerinde entegre bir proje yönetimi yaklaşımı sunarak yatırımcılara değer katar. Konsept tasarım, fizibilite çalışmaları, mühendislik çözümleri, proses simülasyonları ve satın alım yönetimi gibi her aşamada kapsamlı destek sağlar. IPEC’in sağladığı çözümler, projelerin daha verimli, sürdürülebilir ve maliyet etkin olmasını sağlar. Türkiye’nin hidrojen ekonomisine geçiş sürecinde IPEC’in bilgi birikimi ve deneyimi, hidrojen projelerinde başarıyı garanti eder.

Hazırlayan: Doğukan ÜNAL, GM IPEC
IPEC , ipec.com.tr

Uzmanlık Alanı:
IPEC, hidrojen teknolojileri, temiz enerji dönüşümü ve mühendislik-danışmanlık hizmetleri konusunda uzmanlaşmıştır. Şirket, hidrojen üretimi, depolama, dağıtım ve kullanım aşamalarında çözümler sunarak enerji sektöründe verimliliği artırmayı hedeflemektedir. Ayrıca, IPEC, hidrojen projeleri için danışmanlık ve fizibilite çalışmaları sağlamaktadır.

Referanslar

İşte hidrojen yatırımları ve maliyetleri hakkında güncel raporlardan kısa özetler ve referanslar:

1. Yeşil Hidrojen Maliyet Azaltma Raporu
   Dünya Enerji Konseyi tarafından yayımlanan bu rapora göre, elektrolizör tesis maliyetlerinde kısa vadede %40, uzun vadede ise %80 oranında bir düşüş beklenmektedir. Bu maliyet azalması, yeşil hidrojenin ekonomik olarak daha rekabetçi hale gelmesine katkıda bulunacaktır.
   Referans: Dünya Enerji Konseyi – Yeşil Hidrojen Maliyet Azaltma Raporu
2. 2021 Küresel Hidrojen Raporu Özeti
   Dünya Enerji Konseyi’nin bu raporu, 2030 yılına kadar hidrojen talebinin 105 milyon tona ulaşabileceğini ve düşük karbonlu hidrojen üretiminin 17 milyon tona çıkabileceğini belirtmektedir. Ayrıca, küresel elektroliz kapasitesinin 90 GW’a kadar çıkabileceği ifade edilmektedir.
   Referans: Dünya Enerji Konseyi – 2021 Küresel Hidrojen Raporu Özeti
3. Türkiye’nin Yeşil Hidrojen Yolculuğu: Gelecek Fırsatlar ve Zorluklar
   Strategy& tarafından hazırlanan bu rapor, Türkiye’nin 2030’a kadar 1-1,5 milyon ton, 2050’ye kadar ise 2-2,5 milyon ton yeşil hidrojen talebine ulaşabileceğini öngörüyor. Türkiye, 2053 yılına kadar 70 GW hidrojen üretim kapasitesi hedefliyor.
   Referans: Strategy& – Türkiye’nin Yeşil Hidrojen Yolculuğu
4. Yeşil Hidrojenin Türkiye’ye Katkısı
   BloombergHT’nin haberine göre, yeşil hidrojenin Türkiye ekonomisine 2050 yılına kadar yıllık 6-8 milyar dolar katkı sağlayabileceği tahmin ediliyor. Bu süreçte, yıllık ortalama 3-4 milyar dolarlık bir yatırım maliyeti gerekeceği ifade edilmektedir.
   Referans: BloombergHT – Yeşil Hidrojenin Türkiye’ye Katkısı